هرتا مولر آلماني خالق «آلوهای نارس» نوبل ادبیات را برد

هرتا مولر، رمان‌نویس و شاعر آلمانی رومانیایی‌الاصل، روز پنج‌شنبه هفته گذشته معتبرترین جایزه ادبی دنیا، جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۹، را از آن خود کرد. داوران جایزه نوبل ادبیات که بار دیگر نویسندگان بزرگ آمریکایی چون فیلیپ راث و جویس کرول اوتس را نادیده گرفتند خانم مولر را به خاطر به تصویر کشیدن «چشم‌اندازی از زندگی محرومین» به واسطه «ایجاز شعر و صراحت نثر» ستوده‌اند. هرتا مولر که در سال ۱۹۵۳ در رومانی به دنیا آمده دوازدهمین زنی است که این جایزه معتبر حدودا یک و نیم میلیون دلاری را از آن خود می‌کندآلفرد نوبل، مخترع سوئدی دینامیت، در سال ۱۸۹۵ در وصیت‌نامه خود شرایط برد این جایزه ادبی را این طور تعیین کرد که این جایزه باید «به کسی اهدا شود که در حوزه ادبیات برجسته‌ترین اثر را که به اثر آرمانی نزدیک باشد خلق کرده است». هرتا مولر به دلیل همکاری نکردن با دولت چائوشسکو، دیکتاتور رومانی، شغل معلمی خود را از دست داد و در سال ۱۹۸۷ پس از این که بارها تهدید شد به آلمان مهاجرت کرد.خانم مولر که اکنون در شهر برلین،‌ پایتخت آلمان، زندگی می‌کند تاکنون جوایز متعدد ادبی را از آن خود کرده است، از جمله جایزه کلایست که معتبرترین جایزه ادبی آلمان است، جایزه فرانتز کافکا و همین طور جایزه صد هزار یورویی ایم‌پک برای رمانی با عنوان «سرزمین آلوهای نارس»، داستان زندگی پنج جوان رومانیایی که در زمان حکومت چائوشسکو روزگار می‌گذرانند.
جایزه نوبل ادبیات، معتبرترین و ارزشمندترین جایزه ادبی جهان به حساب می‌آید. این جایزه همه ساله بسیاری از نویسندگان، شاعران، مقاله‌نویسان، منتقدان و روزنامه‌نگاران را به هیجان می‌آورد و گمانه‌زنی‌های بسیاری را موجب می‌شود.
صرف نظر از جهت‌گیری‌های آكادمی نوبل در رشته ادبیات، به خصوص طی سال‌های اخیر، همواره عده‌ای در طول 108 سال اخیر زبان به تحسین انتخاب‌های آكادمی گشوده‌اند و عده‌ای دیگر نیز به انتقاد از نوبل پرداخته‌اند.
كسانی كه موافق انتخاب‌های نوبل هستند، استدلال می‌كنند كه این انتخاب، براساس نظر بسیاری از ناشران، نویسندگان و منتقدان معرفی می‌شود. مخالفان هم خرده می‌گیرند كه چرا اولا نامزدهای دریافت جایزه در هر سال اعلام نمی‌شود و درثانی بسیاری از بزرگان ادبیات در زمان حیاتشان نوبل نگرفتند كه اعطای جایزه نوبل به آن‌ها می‌توانست سطح این جایزه را فراتر از آن‌چه كه امروز هست، ببرد. ضمن آنكه شائبه سیاسی بودن این جایزه نیز طی سالهای اخیر قوت گرفته است.


اسامي برندگان نوبل ادبيات از آغاز تا امروز:

1901 ؛ رنه فرانسواسولی پرو دوم (1839 -1907، فرانسوی) به خاطر اشعارش
1902 ؛ تئودور مونرن (1817-1903، آلمانی) به خاطر آثار تاریخیش
1903؛ بیورنستیرنه بیورنسن (1832-1910 ، نروژی) به خاطر رمان‌ها، اشعار و نمایشنامه‌هایش
1904؛ فردریك میسترال (1830 -1914، فرانسوی) به خاطر اشعارش، و خوزه ایچگاری‌ای ایساگوئری (1832 -1910، اسپانیایی) به خاطر نمایشنامه‌هایش
1905؛ هنریك سینكیویچ (1846-1916 ، لهستانی) به خاطر رمان‌هایش
1906؛ جوزوپه كاردوچی (1835-1907،ایتالیایی) به خاطر اشعارش
1907؛ رادیرد كیپلینگ (1865 -1936، انگلیسی) به خاطر داستان‌ها، رمان‌ها و اشعارش
1908؛ رودولف كریستف اویكن (1846،1926،آلمانی) به خاطر داستان‌های فلسفیش
1909؛ سلمالا گرلوف (1858،1940، سوئدی) به خاطر رمان‌ها و اشعارش
1910؛ پل فن لودویگ هیزه (1830-1914 ،آلمانی) به خاطر اشعار، رمان‌ها و نمایشنامه‌هایش
1911؛ موریس مترلینگ (1862-1949، بلژیكی) به خاطر نمایشنامه‌هایش
1912؛ گرهارت هاوپتمان (1862-1946،آلمانی) به خاطر نمایشنامه‌هایش
1913؛ سررابیندرانات تاگور (1861-1941،هندی) به خاطر اشعارش.
1914؛ جایزه داده نشد
1915؛ رومن رولان (1866-1944،فرانسوی) به خاطر رمان‌هایش
1916؛ ورنرفن‌ هایدنستام (1859-1940،سوئدی) به خاطر اشعارش
1917؛ كارل گلروپ (1857-1943،دانماركی) به خاطر رمان‌ها و داستان‌های كوتاهش
1918؛ جایزه داده نشد
1919؛ كارل فردریك شپیتلر(1845-1924،سویسی)به خاطر حماسه‌ها ، داستان‌های كوتاه و مقالاتش
1920؛ كنوت هامسون(1859-1952،نروژی) به خاطر رمان‌هایش
1921؛ آناتول فرانس(1844- 1924،فرانسوی) به خاطر رمانها، داستانهای كوتاه و مقالاتش
1922؛ خاثینتو بناونته‌ای مارتینز(1866-1954،اسپانیایی)‌به خاطر نمایشنامه‌هایش
1923؛ ویلیام باتلرییتس (1865-1939،ایرلندی ) به خاطر اشعارش
1924؛ ولادیسلاو ستانیسلاو رایمونت (1867-1925، لهستانی ) به خاطر رمان‌هایش
1925؛ جورج برنارد شاو (1856-1950 ، انگلیسی) به خاطر نمایشنامه‌هایش
1926؛ گراتسیا دلدا (1875-1936،ایتالیایی) به خاطر رمان‌هایش
1927؛ هانری برگسون (1859-1941،فرانسوی) به خاطر آثار فلسفی‌اش
1928؛ سیگرید اوندست (1882-1949،نروژی) به خاطر رمان‌هایش
1929؛ توماس مان (1875-1955،آلمانی) به خاطر رمان‌هایش
1930؛ سینكلر لویس (1885-1951،آمریكایی) به خاطر رمان‌هایش
1931؛ ایك آكسل كارلفت (1864-1931،سوئدی) به خاطر اشعار غنائیش
1932؛ جان گالزورثی (1867-1933،انگلیسی) به خاطر رمان‌ها، نمایشنامه‌ها و داستانهای كوتاهش
1933؛ ایوان الكسیویچ بونین (1870-1953،روسی) به خاطر رمان‌ها، داستان‌های كوتاه و اشعارش
1934؛ لوئیچی پیراندلو (1867-1936، ایتالیایی) به خاطر نمایشنامه‌هایش
1935؛ جایزه داده نشد
1936؛ یوجین گلادستون اونیل (1888-1953،آمریكایی) به خاطر نمایشنامه‌هایش
1937؛ روژه مارتن دوگار (1881-1957،فرانسوی) به خاطر رمانهایش
1938؛ پرل س.باك (1892-1973،آمریكایی ) به خاطر رمانهایش
1939؛ فرانس امیل سیلانپا(1888-1964، فنلاندی) به خاطر رمانهایش 1940؛ جایزه داده نشد 1941؛ جایزه داده نشد 1942؛ جایزه داده نشد 1943؛ جایزه داده نشد
1944؛ یوهانس ویلهلم ینسن (1873-1950،دانماركی) به خاطر اشعار و رمان‌هایش
1945؛ گابریلا میسترال (1899-1957، شیلیایی) به خاطر اشعارش
1946؛ هرمان هسه(1877-1962،آلمانی) به خاطر اشعار و مقالاتش
1947؛ آندره ژید (1869-1951،فرانسوی) به خاطر رمان‌هایش
1948؛ توماس استرنزالیوت (1888-1965،انگلیسی) به خاطر اشعار، مقالات و نمایشنامه‌هایش
1949؛ ویلیام فاكنر (1897-1962،آمریكایی) به خاطر رمانهایش
1950؛ برتراند راسل (1872-1970،انگلیسی) به خاطر آثار فلسفیش
1951؛ پرفابیان لاگركویست (1891-1974،سوئدی) به خاطر رمان‌هایش، مخصوصا باراباس
1952؛ فرانسوا موریاك (1855-1970،فرانسوی) به خاطر رمان‌ها، مقالات واشعارش
1953؛ سروینستن چرچیل (1874-1965،انگلیسی) به خاطر مقالات و آثار تاریخیش
1954؛ارنست همینگوی(1899-1961،آمریكایی)به خاطر رمان‌ها و داستانهای كوتاهش
1955؛ هارولد لاكسنس (1902،سوئدی) به خاطر رمان‌هایش
1956؛ خوان رامون خیمه‌نز (1881-1951،اسپانیایی) به خاطر اشعارش
1957؛ آلبركامو (1913-1960،فرانسوی) به خاطر رمانهایش
1958؛ بوریس پاسترناك (1890-1960،روسی) به خاطر رمان‌هایش، مخصوصا «دكتر ژیواگو»، او جایزه را نپذیرفت
1959؛ سالواتور كواسیمودو (1901-1968،ایتالیایی) به خاطر اشعار غنائیش
1960؛ سن ژان پرس (1887-،فرانسوی) به خاطر اشعارش
1961؛ ایوو آندریچ (1892-1975،یوگسلاویائی) به خاطر رمان‌هایش
1962؛ جان اشتاین‌بك (1902-1968،آمریكایی) به خاطر رمان‌هایش
1963؛ گئورگ سفریس (1900-1971،یونانی) به خاطر اشعار غنائیش
1964؛ ژان پل سارتر (1905-1980،فرانسوی) به خاطر آثار فلسفی و رمان‌هایش. جایزه را نپذیرفت
1965؛ میخائیل شولوخوف (1905-1984،روسی) به خاطر رمان‌هایش
1966؛ شمیویل یوزف آگنان (1888-1970،اسرائیلی) به خاطر داستان‌هایش درباره یهودیان اروپای شرقی؛ ونلی زاكس (1891-1970،آلمانی- سوئدی) به خاطر اشعار و نمایشنامه‌هایش درباره یهودیان
1967؛ میگل آنخل آستوریاس (1899-1974،گواتمالایی) به خاطر آثارش درباره شخصیت و سنت‌های مردم كشورش
1968؛ یاسوناری كاواباتا (1899-19972،ژاپنی) به خاطر رمان‌هایش
1969؛ سمیوئل بكت (1906-1990،ایرلندی) به خاطر رمان‌ها و نمایشنامه‌هایش
1970؛ آلكساندر سولژنیتسین (1918- روسی) به خاطر رمان‌هایش
1971؛ پابلو نرودا (1904-1973،شیلیایی) به خاطر اشعارش
1972؛ هاینریش بل (1917-1985،آلمانی) به خاطر رمانها، داستانهای كوتاه و نمایشنامه‌هایش
1973؛ پاتریك وایت (1912-،استرالیایی) به خاطر رمان‌هایش
1974؛ ایونید یونسن (1900-1976،سویسی) به خاطر رمانها و داستانهای كوتاهش؛ و هانری ادموند مارتینس (1904-1978،سویسی) به خاطر مجموعه آثارش
1975؛ یوجینیو مونتاله (1896-1981،ایتالیایی) به خاطر اشعارش
1976؛ سائول بلو (1915-، آمریكایی) به خاطر رمانهایش
1977؛ ویسنته آلكسیاندر (1898-1984،اسپانیایی) به خاطر اشعارش
1978؛ ایساك بشویس سینگر ((1904-،متولد لهستان) به خاطر رمان‌ها و داستانهای كوتاهش
1979؛ اودیسئوس ایلیتیس (1912-1996،یونانی) به خاطر اشعارش
1980؛ چسلاو میلوش (1911-،لهستانی) به خاطر اشعارش
1981؛ الیاس كانتی (1905-متولد بلغارستان) به خاطر آثار داستانی و غیر داستانی‌اش
1982؛ گابریل گارسیا ماركز (1928-،كلمبیایی) به خاطر رمان‌ها و داستان‌های كوتاهش
1983؛ ویلیام گلدینگ (1911-، انگلیسی) به خاطر رمانهایش
1984؛ یاروسلاو سیفرت (1910-،چكسلواكی) به خاطر اشعارش
1985؛ كلود سیمون (1913-،فرانسوی) به خاطر اشعارش
1986؛ ول سوینكا (1934-، نیجریه‌ای) به خاطر اشعار، نمایشنامه‌ها و رمانهایش
1987؛ ژوزف برودسكی (1940-،روسی) به خاطر اشعارش
1988؛ نجیب محفوظ (1912-،مصری) به خاطر رمان‌ها و داستانهای كوتاهش
1989؛ كامیلو خوزه سلا (1916- ،اسپانیایی) به خاطر رمان‌هایش
1990؛ اوكتاویو پاز (1914-،مكزیكی) به خاطر اشعارش
1991؛ نی‌دین گوردمیر (1923-،اهل آفریقای جنوبی) به خاطر مجموعه آثارش
1992؛ درك والكات (-،اهل جزایر هند غربی) به خاطر آثار ادبی شعر گونه‌اش
1993؛ تونی ماریسن (1931-،سیاه پوست آمریكایی) به خاطر مجموعه آثارش
1994؛ كنزا بورواوئه (1935-،ژاپنی) به خاطر رمانهایش
1995؛ شیموس هینی (1939-،ایرلندی) به خاطر بیان مصائل ملت ایرلند در اشعارش.
1996؛ ویسلاو شیمبورسكا (1923-لهستانی) به خاطر اشعارش
1977؛ داریو فو (1926 ـ ایتالیائی) به خاطر نمایشنامه‌هایش
1998؛ ژوزه ساراماگو (1922 ـ پرتغالی) به خاطر رمان‌هایش به خصوص كوری
1999؛ گونتر گراس ( 1927 ـ آلمانی ) به خاطر رمان‌هایش
2000؛ گائو شین‌جیان چین ( 1940 ـ‌ چینی) به خاطر رمان‌هایش
2001؛ و. س. نایپول ( 1932 ـ ترینیدا و توباگو)
2002 ؛ ایمره كرتس ( 1929 ـ مجارستانی) به خاطر رمان‌هایش
2003 ؛ جان ماكسول كوئتزی (1944 ـ آفریقای جنوبی).
2004؛ آلفرده یلی‌نك ( 1946 ـ اتریشی ) به خاطر رمان‌هایش
2005 ؛ هارولد پینتر (1930 ـ انگلیسی ) به خاطر نمایشنامه‌هایش
2006؛ اورهان پاموك ( 1952 ـ ترك ) به خاطر رمان‌هایش
2007؛ دوریس لسینگ (1919 - انگلیسی، متولد كرمانشاه) به‌خاطر داستان‌هایش
2008؛ ژان ماري گوستاو لوكلزيو (1940 - فرانسوي ) به خاطر داستان هايش.