Mar 4, 2006

دكتر محمد مصدق

سی و نه سال پیش دکتر محمد مصدق در سن ۸۴ سالگی از بیماری سرطان درگذشت. قطعاْ هیچ ایرانی وجود ندارد که نام او را نشنیده باشد و یا در وطن دوستی او شک کرده باشد و همه ما ملی شدن صنعت نفت ایران را مدیون او هستیم. مراسم سی و نهمین سالگرد درگذشت وی از ساعت 10 صبح امروز بر سر مزار وی واقع در احمد آباد برگزار میشود

دکتر مصدق در سال ۱۲۶۱ هجری شمسی در تهران، در یک خانواده اشرافی بدنیا آمد. پدرش میرزا هدایت‌الله معروف به «وزیر دفتر» و مادرش ملک تاج خانم (نجم السلطنه) فرزند عبدالحمید میرزا فرمانفرما و نوه ولیعهد و نایب‌السلطنه ایران بود. هنگام مرگ میرزا هدایت‌الله در سال ۱۲۷۱ شمسی محمد ده ساله بود، و ناصر الدین شاه علاوه بر اعطای شغل و لقب میرزا هدایت‌الله به پسر ارشد او میرزا حسین خان، محمد را «مصدق‌السلطنه» نامید. وي در سال ۱۲۸۷ شمسی برای ادامه تحصیلات خود به فرانسه رفت و پس از خاتمه تحصیل در مدرسه علوم سیاسی پاریس به سوئیس رفت و به اخذ درجه دکترای حقوق نائل آمد. دکتر مصدق در دوره پنجم و ششم مجلس شورای ملی به وکالت مردم تهران انتخاب شد. در همین زمان که با صحنه سازی سلطنت خاندان قاجار منقرض شد و رضا خان سردار سپه نخست وزیر وقت به شاهی رسید، او با این انتخاب به مخالفت برخاست. با پایان مجلس ششم و آغاز دیکتاتوری رضاشاه خانه نشین شد و در اواخر سلطنت رضاشاه پهلوی به زندان افتاد ولی پس از چند ماه آزاد شد و تحت نظر در ملک خود در احمدآباد مجبور به سکوت شد. در سال ۱۳۲۰ پس از اشغال ایران بوسیله نیروهای متفقین رضا شاه از سلطنت برکنار و به تبعید شد و دکتر مصدق به تهران برگشت. پس از شهریور ۲۰ و سقوط رضاشاه در انتخابات دوره ۱۴ مجلس وي بار دیگر در مقام وکیل اول تهران به نمایندگی مجلس انتخاب شد. در این مجلس برای مقابله با فشار شوروی برای گرفتن امتیاز نفت شمال ایران، او طرحی قانونی را به تصویب رساند که دولت از مذاکره در مورد امتیاز نفت تا زمانی که نیروهای خارجی در ایران هستند منع می‌شد. پس از کشته شدن نخست‌وزیر وقت طرح ملی شدن صنایع نفت به رهبری وي در مجلس تصویب شد. پس از استعفای حسین علاء که بعد از رزم‌آرا نخست وزیر شده بود، در شور و اشتیاق عمومی دکتر مصدق به نخست وزیری رسید و برنامه خود را اصلاح قانون انتخابات و اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت اعلام کرد. پس از شکایت دولت انگلیس از دولت ایران و طرح این شکایت در شورای امنیت سازمان ملل، عازم نیویورک شد و به دفاع از حقوق ایران پرداخت. سپس به دادگاه لاهه رفت و با توضیحاتی که در مورد قرارداد نفت و شیوه انعقاد و تمدید آن داد، دادگاه بین‌المللی خود را صالح به رسیدگی به شکایت بریتانیا ندانست و در احقاق حق ملت ایران به پیروزی دست یافت

یادش گرامی باد